Βελουχιώτης, Άρης

(Λαμία 1905 – 1945).Ψευδώνυμο του Θανάση Κλάρα, ενός από τους βασικούς πρωτεργάτες της Αντίστασης στα χρόνια της Κατοχής. Γεννήθηκε στη Λαμία και σπούδασε στην Αβερώφειο Γεωργική Σχολή της Λάρισας. Εργάστηκε ως δημοσιογράφος και άλλαξε στη συνέχεια διάφορα επαγγέλματα (οικοδόμος, μεταλλωρύχος στο Λαύριο, ελαιοχρωματιστής, εργάτης στα έργα του υπογείου Ομονοίας κλπ.). Για τη συνδικαλιστική του δραστηριότητα γνώρισε αλλεπάλληλες διώξεις, φυλακίσεις (Αίγινα, 1929) και εξορίες (Γαύδος, 1931-33). Στα τέλη του 1936, επί δικτατορίας Μεταξά, συνελήφθη και φυλακίστηκε ξανά στην Αίγινα. Το 1937 δραπέτευσε μαζί με άλλους συγκατηγορούμενούς του από το δικαστήριο (Αθήνα) όπου είχαν σταλεί για να δικαστούν, συνελήφθη όμως λίγο αργότερα στη Δράμα και καταδικάστηκε (Μάρτιος 1938) σε 4 χρόνια φυλάκιση. Πήγε πάλι λοιπόν στις φυλακές Αίγινας και από εκεί στην Κέρκυρα (μέσα 1939), απ’ όπου αποφυλακίστηκε τον Ιούλιο του 1939. Με τον πόλεμο του 1940, κατατάχθηκε στο στράτευμα και υπηρέτησε στο 3ο Σύνταγμα αντιαεροπορικού πυροβολικού έξω από τη Θεσσαλονίκη. Μετά την επίθεση των Γερμανών και την κατάρρευση του μετώπου επέστρεψε στην Αθήνα, έχοντας ήδη πάρει την απόφασή του για την ένοπλη συνέχιση του αγώνα. Τις απόψεις του αυτές εξέθεσε ξεκάθαρα σε μια πρώτη σύσκεψη συντρόφων του, που ο ίδιος οργάνωσε στις 15 Μαΐου 1941 στο δασύλλιο της Καισαριανής. Τον χειμώνα 1941-42 o Β. περιόδευσε στη Στερεά Ελλάδα και, με κέντρο τη Λαμία, προετοίμαζε τον αγώνα. Λίγους μήνες αργότερα, αποφασίστηκε η άμεση έναρξη του αγώνα. Στις 25 Μαΐου, μια πρώτη ομάδα με επικεφαλής τον B. βγήκε στα βουνά της Σπερχειάδας. Την ίδια εποχή υιοθέτησε και ο Θανάσης Κλάρας –όπως και πολλοί άλλοι– το αντάρτικο ψευδώνυμό του, από το βουνό Βελούχι (Τυμφρηστός) της Ευρυτανίας, ένα μέτρο προνοίας για τις οικογένειες των ανταρτών. Η πρώτη επίσημη εμφάνιση της ομάδας έγινε την Κυριακή 7 Ιουνίου 1942 στο χωριό Δομνίστα, στα σύνορα Ναυπακτίας και Ευρυτανίας. Εκεί ο Β. μίλησε δημόσια στους χωρικούς και τους προέτρεψε στον αγώνα. Το φθινόπωρο του 1942, ύστερα από 2-3 μήνες προετοιμασιών, στρατολόγησης νέων μελών και αψιμαχιών με μικρά αποσπάσματα χωροφυλακής, άρχισαν οι μεγάλες συγκρούσεις της ομάδας του Άρη με τους Ιταλούς, σε όλη της διάρκεια του 1942: η μάχη της Δέκα ή Ρίκα (9 Σεπτεμβρίου), η μάχη στο Κρικέλι (29 Οκτωβρίου), στον Γοργοπόταμο, με τη σύμπραξη του ΕΔΕΣ (25 Νοεμβρίου), στη Χρύσω (5 Δεκεμβρίου), στο Μικρό Χωριό (18 Δεκεμβρίου). Παράλληλα με τη στρατιωτική δράση, o Β. ανέπτυξε και αξιόλογη πολιτική και διοικητική, με την εισαγωγή της λαϊκής αυτοδιοίκησης. Τον Φεβρουάριο του 1943, ο Β. κατέβηκε στην Αθήνα μεταμφιεσμένος σε παπά, όπου και του ανατέθηκε από την οργάνωση ΕΑΜ η συγκρότηση γενικού στρατηγείου του ΕΛΑΣ, του ένοπλου σώματος της οργάνωσης. Επέστρεψε έπειτα στη Ρούμελη και στις 25 Μαρτίου βρέθηκε, μαζί με 400 αντάρτες, στη Δεσφίνα, όπου εορταζόταν πανηγυρικά η εθνική επέτειος. Στις 10 Απριλίου, συγκροτήθηκε το αρχηγείο Στερεάς με επικεφαλής τον B., ενώ στις 19 Μαΐου της ίδιας χρονιάς συγκροτήθηκε το γενικό στρατηγείο του ΕΛΑΣ. Το καλοκαίρι του 1943 αναλώθηκε ουσιαστικά στις προστριβές ανάμεσα στον ΕΛΑΣ και στο αντιστασιακό, επίσης αντάρτικο σώμα ΕΔΕΣ, τις οποίες υποκινούσε κυρίως η προσπάθεια της αγγλικής πολιτικής να ελέγξει το ελληνικό αντάρτικο. Οι προστριβές αυτές κορυφώθηκαν στην ένοπλη σύγκρουση μεταξύ ΕΛΑΣ και ΕΔΕΣ που κράτησε από τις 9 Οκτωβρίου 1943 έως τις 3 Φεβρουαρίου 1944. Οι συγκρούσεις τερματίστηκαν με τη διάσκεψη Μυρόφυλλου-Πλάκας (Φεβρουάριος 1944). Ο Β. συνέχισε τη δραστηριότητά του στην Πελοπόννησο και αργότερα στη Στερεά. Μετά τη συμφωνία της Βάρκιζας (12 Φεβρουαρίου 1945), την οποία ο Β. υπέγραψε –αν και ήταν αντίθετος προς τους όρους της, κάτι που όξυνε τη διάσταση του Β. με το ΚΚΕ, στις γραμμές του οποίου ανήκε– ο Β. γνώρισε μια περίοδο μεταπτώσεων που κορυφώθηκαν με τη διαγραφή του από το κομουνιστικό κόμμα. Η δίωξή του εξάλλου από κυβερνητικά αποσπάσματα συνέβαλε στη δημιουργία κλίματος που τον οδήγησε τελικά στην αυτοκτονία. Ο Β., παρά το τραγικό τέλος του (αυτοκτόνησε στις 16 Ιουνίου 1945 όταν βρέθηκε περικυκλωμένος από σώμα ενόπλων αντιπάλων του), υπήρξε αγωνιστής συνεπής προς τα ιδεώδη του και δεσπόζουσα μορφή της Εθνικής Αντίστασης. Ο Άρης Βελουχιώτης, σε φωτογραφία της εποχής της ανταρτικής δραστηριότητάς του (φωτ. από έκδ. «100+1 χρόνια Ελλάδα»). Ο Άρης Βελουχιώτης, σε ομιλία του στην Πάτρα (φωτ. από έκδ. «100+1 χρόνια Ελλάδα»).